Stel: U heeft een erfdienstbaarheid om via het perceel van de buurman naar de openbare weg te gaan. Maar wat als uw buurman ineens een hek plaatst waardoor u de openbare weg niet meer kan bereiken? Mag dat zomaar? In deze blog leest u welke stappen u kunt ondernemen als de uitoefening van de erfdienstbaarheid wordt belemmerd.

Erfdienstbaarheid uitoefenen zonder hindering

Een erfdienstbaarheid geeft u het recht om gebruik te maken van (een deel van) het perceel van uw buurman. Denk bijvoorbeeld aan het recht om over zijn grond te lopen of te rijden om toegang te krijgen tot de openbare weg. Uw buurman is dan verplicht dit gebruik toe te staan en mag u daarbij niet hinderen.

Plaatst uw buurman echter een hek waardoor u de openbare weg niet meer kan bereiken, dan is dit meestal niet toegestaan. U wordt immers gehinderd bij de uitoefening van de erfdienstbaarheid. Om weer volledig gebruik te kunnen maken van uw erfdienstbaarheid, kunt u naar de rechter stappen. De rechter kan bepalen dat het hek weg moet of dat u een sleutel moet krijgen, zodat u weer toegang krijgt.

Wat zegt de rechter?

Het gerechtshof ’s-Hertogenbosch oordeelde in november 2024 (ECLI:NL:GHSHE:2024:3612) over de hierboven beschreven situatie. In de uitspraak komen enkele relevante aspecten van een erfdienstbaarheid aan de orde.

Wat was er aan de hand?

In deze zaak stonden twee buren tegenover elkaar. De ene buurman is eigenaar van een melkveebedrijf. Hij moest via het bedrijf van zijn buurman (de eigenaar van een autogarage) om bij zijn weiland te komen. De autogarage wilde zijn perceel afsluiten met hekken, onder meer vanwege bedrijfsveiligheid.

Tussen de buren ontstond vervolgens discussie over de vraag of de autogarage zijn perceel met hekken mocht afsluiten. En als dat mocht, hoe moest hij dan garanderen dat de melkveehouder het pad naar zijn weiland kon blijven gebruiken?

Wat was het oordeel van de rechter?

Eerder had de voorzieningenrechter bepaald dat de melkveehouder binnen vijf minuten na een telefoontje naar de autogarage toegang moest krijgen tot zijn weiland. Het gerechtshof vond deze oplossing niet goed genoeg. De melkveehouder was namelijk afhankelijk van de medewerking van de autogarage. Ook kon de melkveehouder op deze manier alleen op bepaalde tijden zijn weiland bereiken. Deze beperking van de erfdienstbaarheid was bovendien niet opgenomen in de vestigingsakte.

Het gerechtshof vond dat het plaatsen van een hek alleen was toegestaan als de melkveehouder het hekwerk zelfstandig kon openen. Dit is bijvoorbeeld het geval als de melkveehouder een eigen sleutel van het hek heeft.

Plaatsen van hek is niet altijd toegestaan

De uitspraak van het gerechtshof laat zien dat een erfdienstbaarheid een sterk recht is. Het uitgangspunt is dat de melkveehouder onbelemmerd gebruik moet kunnen maken van de erfdienstbaarheid. Maar hierbij moet wel rekening worden gehouden met de belangen van de autogarage.

De autogarage kan er belang bij hebben om zijn perceel af te sluiten, bijvoorbeeld in het kader van de bedrijfsveiligheid. De wet bepaalt dat een eigenaar zijn perceel mag afsluiten, ook als er een erfdienstbaarheid op zijn perceel rust. Hij moet er dan wel voor zorgen dat de ander zelfstandig gebruik kan maken van de erfdienstbaarheid.

In dit geval hield het gerechtshof rekening met de belangen van beide partijen door te besluiten dat de autogarage het hekwerk mocht plaatsen, maar dat de melkveehouder een eigen sleutel van het hek moest krijgen.

Conclusie

Een erfdienstbaarheid geeft u het recht om op een bepaalde wijze gebruik te maken van (een deel van) het perceel van uw buurman. Maar uw buurman is dan wel verplicht dit gebruik toe te staan en mag u daarbij niet hinderen. Komt u in een situatie terecht waarin uw recht van overpad wordt beperkt door het plaatsen van een hekwerk? Dan is het goed om te weten dat u juridische stappen kunt ondernemen om uw recht te beschermen. De rechter kan bijvoorbeeld oordelen dat u een sleutel moet krijgen van het hek of zelfs dat het hek moet worden verplaatst of verwijderd.

Heeft u vragen over de uitoefening, bescherming of handhaving van een erfdienstbaarheid? Of wilt u weten onder welke voorwaarden u uw perceel kunt afsluiten? Neem dan gerust contact met mij op via kim@liebregtsleistra.nl of 06 – 2356 3751. Ik denk graag met u mee over een passende oplossing.